Quả Trám Đen Là Quả Gì, Có Tác Dụng Gì Với Sức Khỏe?

Quả trám đen với vị chua ngọt đặc trưng và nhiều giá trị dinh dưỡng, là một loại quả quen thuộc trong ẩm thực và Y học cổ truyền Đông Nam Á. Không chỉ góp phần tạo nên những món ăn ngon miệng, quả trám đen còn được biết đến với nhiều công dụng có lợi cho sức khỏe. Bài viết này sẽ thông tin chi tiết đến bạn về đặc điểm, công dụng và cách sử dụng quả trám đen trong cuộc sống hàng ngày một cách hiệu quả, an toàn. 

Quả trám đen là gì?

Quả trám đen còn có tên gọi khác là mộc uy tử, trám chim, hắc lãm, cây bùi,… là một loại quả thuộc chi Trám, có dạng hình quả trứng màu tím thẫm, dài khoảng 3 – 4 cm và rộng 2cm. Quả trám đen có vị chát, mùi hăng thường được trồng nhiều ở các tỉnh phía Bắc nước ta như Hòa Bình, Phú Thọ, Thái Nguyên,…

Cây trám đen là cây thân gỗ lớn, cao tới 30m, đường kính thân có thể tới 1m. Cây trám đen có tán lá rộng, rậm rạp, cành nhánh mọc xoắn ốc. Lá trám đen hình bầu dục, dài khoảng 10 – 15 cm, rộng 5 – 7 cm, mép lá có răng cưa. Hoa trám đen màu trắng, mọc thành chùm ở nách lá. Trám chim khi còn non có màu xanh lục, khi chín chuyển sang màu tím thẫm.

Quả trám đen được sử dụng để làm nhiều món ăn ngon như: Trám kho thịt, trám kho cá, dưa muối trám, xôi trám,… Trám chim cũng được sử dụng để làm thuốc chữa ho, viêm họng, kiết lỵ, ngộ độc,…

Dưới đây là một số thông tin về quả trám đen:

• Tên khoa học: Canarium nigrum Engl.
• Họ: Burseraceae.
• Chi: Canarium.
• Loài: C. nigrum.
• Nguồn gốc: Đông Nam Á.
• Đặc điểm: Quả trám đen có hình thuôn dài, kích thước trung bình từ 3 – 5 cm. Khi chín, quả có màu đen hoặc tím đen. Vỏ quả trám đen mỏng nhưng khá cứng, bề mặt nhẵn. Phần thịt quả có màu trắng hoặc vàng nhạt, vị chua ngọt đặc trưng và bên trong quả có một hạt cứng.
• Công dụng: Làm thực phẩm và làm thuốc.
• Thành phần hóa học: Vitamin C, vitamin E, canxi, sắt, kẽm, magie, kali,…

Tác dụng của quả trám đen

Trám chim không chỉ có hương vị đặc trưng mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Các công dụng của quả trám đen có thể kể đến như:

• Tác dụng chống viêm và giảm đau: Trám chim chứa các hợp chất có tác dụng chống viêm và giảm đau, giúp làm giảm các triệu chứng viêm nhiễm và đau nhức trong cơ thể. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc điều trị các bệnh liên quan đến viêm nhiễm như viêm khớp, viêm họng.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Các chất chống oxy hóa và vitamin có trong trám chim giúp với tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Việc sử dụng quả trám đen thường xuyên có thể giúp nâng cao sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng.
• Cải thiện hệ tiêu hóa: Lượng chất xơ và các enzym tự nhiên từ quả trám đen có thể giúp cải thiện chức năng tiêu hóa. Sử dụng trám chim có thể giúp giảm triệu chứng táo bón, đầy hơi và cải thiện quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng.
• Hỗ trợ điều trị các bệnh về hô hấp: Trong Y Học cổ truyền, trám chim được sử dụng để điều trị các bệnh về hô hấp như ho, viêm họng và hen suyễn. Các hợp chất trong quả trám đen giúp làm dịu cổ họng, giảm ho và làm loãng đờm, giúp dễ thở hơn.

• Chống oxy hóa và ngăn ngừa lão hóa: Quả trám đen chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tổn hại của các gốc tự do gây hại. Việc sử dụng quả trám đen có thể giúp ngăn ngừa lão hóa sớm và giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính liên quan đến tuổi tác như tim mạch, ung thư.
• Giảm cholesterol và bảo vệ tim mạch: Một số nghiên cứu cho thấy trám chim có thể giúp giảm mức cholesterol xấu (LDL) trong máu cũng như làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Chất xơ và các hợp chất hữu cơ trong quả trám đen cũng có tác dụng bảo vệ, cải thiện chức năng tim mạch.
• Tăng cường sức khỏe gan: Trám chim có khả năng hỗ trợ chức năng gan bằng cách thúc đẩy quá trình giải độc và bảo vệ gan khỏi các tổn thương do các tác nhân gây hại. Điều này có thể giúp ngăn ngừa các bệnh về gan như viêm gan và xơ gan.
• Hỗ trợ kiểm soát cân nặng: Với lượng calo thấp và giàu chất xơ, quả trám đen là một lựa chọn tốt cho những người muốn kiểm soát cân nặng. Chất xơ giúp tạo cảm giác no lâu, giảm đáng kể hiện tượng thèm ăn và hỗ trợ quá trình giảm cân.

• Giảm ốm nghén: Quả trám đen có vị chua ngọt, giúp kích thích vị giác và giảm cảm giác buồn nôn, một triệu chứng phổ biến của ốm nghén. Đồng thời giúp làm dịu dạ dày, giảm kích ứng và co thắt dạ dày, từ đó giảm tần suất và mức độ nôn mửa.
• Chữa đau nhức răng, sâu răng: Quả trám đen chứa các hợp chất có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn, giúp giảm tình trạng viêm nhiễm ở nướu và răng, nguyên nhân chính gây ra đau nhức răng – sâu răng. Bên cạnh đó,các hợp chất từ quả trám đen có tác dụng giảm đau tự nhiên, giúp làm dịu các cơn đau nhức răng một cách hiệu quả.

Các cách làm trám đen phổ biến

Do trám đen có vị chua ngọt đặc trưng nên thường được sử dụng để chế biến thành nhiều món ăn ngon. Dưới đây là cách làm một số món ăn phổ biến từ trái trám đen mà bạn có thể áp dụng. 

Cách ngâm trám đen với muối

Món ăn này tuy không quá cầu kỳ nhưng lại cung cấp một lượng lớn dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Cụ thể, trám đen ngâm muối giúp bổ sung vitamin C, vitamin E, sắt, canxi, kẽm, kali, magie và góp phần làm giảm căng thẳng, mệt mỏi hiệu quả. 

Nguyên liệu:

• Trái trám đen tươi: 500g.
• Muối: 50g.
• Nước: 1 lít.

Cách làm:

• Rửa sạch trái trám đen, bỏ cuống.
• Đun sôi nước, sau đó thêm muối vào khuấy đều cho tan.
• Để nước muối nguội rồi cho trám đen vào ngâm.
• Ngâm trám đen khoảng 5 – 7 ngày là có thể dùng được. Trám đen ngâm muối có thể ăn trực tiếp hoặc dùng trong các món ăn khác.

Trám đen kho thịt

Đây là món ăn giúp bổ sung dinh dưỡng, giảm cholesterol trong máu, giảm huyết áp, hạn chế nguy cơ mắc bệnh tim mạch và góp phần cải thiện sức khỏe làn da vô cùng huyệt quả. 

Nguyên liệu:

• Trái trám đen: 200g.
• Thịt ba chỉ: 300g.
• Hành tím: 2 củ.
• Tỏi: 3 tép.
• Nước mắm: 2 muỗng canh.
• Đường: 1 muỗng canh.
• Tiêu: 1/2 muỗng cà phê.
• Nước: 1/2 chén.

Cách làm:

• Rửa sạch trám đen, cắt đôi, bỏ hạt.
• Thịt ba chỉ rửa sạch, cắt thành từng miếng vừa ăn.
• Hành tím và tỏi băm nhỏ.
• Đun nóng chảo, cho thịt ba chỉ vào đảo đều đến khi thịt săn lại.
• Thêm hành tím và tỏi băm vào, phi cho thơm.
• Cho trám đen vào chảo, đảo đều.
• Thêm nước mắm, đường, tiêu và nước vào, đun nhỏ lửa khoảng 20 – 30 phút đến khi thịt và trám mềm, ngấm đều gia vị.
• Nêm nếm lại cho vừa miệng, tắt bếp và dọn ra đĩa.

Canh trám đen nấu với sườn

Canh trám đen nấu sườn là món ăn dân dã nhưng vô cùng bổ dưỡng, được nhiều người yêu thích. Món canh này không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như tăng cường hệ miễn dịch, bồi bổ khí huyết, nhuận tràng, giải độc, an thai và kích thích ăn uống.

Nguyên liệu:

• Trái trám đen: 200g
• Sườn non: 300g
• Hành lá: 2 nhánh
• Gừng: 1 củ nhỏ
• Muối, tiêu, nước mắm: Vừa đủ

Cách làm:

• Rửa sạch trám đen, cắt đôi, bỏ hạt.
• Mang sườn non rửa sạch và chặt miếng vừa ăn.
• Gừng rửa sạch, đập dập.
• Đun sôi nước, cho sườn non vào chần sơ qua để loại bỏ bọt bẩn.
• Đun nóng nồi, cho gừng vào phi thơm, sau đó cho sườn non vào xào săn.
• Thêm nước vào nồi, đun sôi, sau đó hạ lửa đun nhỏ khoảng 30 phút cho sườn mềm.
• Cho trám đen vào nồi, nấu thêm khoảng 10-15 phút cho trám mềm.
• Nêm nếm gia vị vừa ăn, thêm hành lá thái nhỏ vào và tắt bếp.

Những món ăn từ trái trám đen không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng, mang lại hương vị độc đáo và hấp dẫn.

Bà bầu ăn được trám đen không?

Như đã chia sẻ trước đó, quả trám đen có vị chua ngọt, tính ấm, có tác dụng bổ khí huyết, kiện tỳ vị, nhuận tràng, giải độc, giảm ốm nghén và an thai hiệu quả. Do đó, trám chim được xem là một loại thực phẩm tốt cho sức khỏe của bà bầu.

Chi tiết về một số lợi ích từ quả trám đen đối với bà bầu có thể kể đến như:

• Giảm ốm nghén: Quả trám đen có tác dụng kích thích tuyến nước bọt, giúp tăng cường tiết dịch tiêu hóa. Từ đó giúp giảm các triệu chứng ốm nghén như buồn nôn, nôn mửa.
• Bổ sung dinh dưỡng: Trám chim chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi như vitamin C, vitamin E, canxi, sắt, kẽm, magie, kali,…
• Tăng cường sức đề kháng: Quả trám đen có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giúp bà bầu phòng ngừa các bệnh cảm cúm, ho, sổ mũi.
• Giúp an thai: Trám chim có tác dụng an thai, giúp giảm nguy cơ sảy thai.

Quả trám đen có thể ăn tươi hoặc chế biến thành các món ăn như: Mứt trám, dưa muối trám, kho thịt kho cá với trám, nấu xôi trám,… Liều lượng khuyến cáo cho bà bầu là 10 – 20g quả trám đen mỗi ngày. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng quả trám đen nếu bạn đang có thai.

Trái trám đen giá bao nhiêu?

Giá bán trái trám đen không cố định, chúng thường giao động theo mùa. Cụ thể như:

• Đầu mùa (tháng 7-8): Giá trám đen có thể lên tới 140.000 – 150.000 đồng/kg.
• Giữa mùa (tháng 9-10): Giá trám đen thường dao động từ 90.000 – 120.000 đồng/kg.
• Cuối mùa (tháng 11-12): Giá trám đen có thể giảm xuống còn 70.000 – 80.000 đồng/kg.

Ngoài ra, giá trái trám đen còn phụ thuộc vào các yếu tố sau:

• Khu vực: Trám đen được trồng nhiều ở các tỉnh như Lạng Sơn, Bắc Giang, Cao Bằng, Hà Giang. Giá trám đen ở những vùng này thường rẻ hơn so với các khu vực khác.
• Chất lượng quả: Trái trám đen to, mọng nước, không dập nát thường có giá cao hơn.
• Cách bán: Trái trám đen bán lẻ thường có giá cao hơn so với bán buôn.

Quả trám đen không chỉ là một nguyên liệu ẩm thực đa dụng mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe quan trọng. Việc sử dụng quả trám đen trong chế độ ăn hàng ngày có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và phòng ngừa nhiều bệnh tật. Tuy nhiên cần sử dụng chúng một cách hợp lý và tuân theo tư vấn của bác sĩ để hạn chế những rủi ro không mong muốn.